Trzy postacie i trzy różne historie, które łączy działalność w polskim podziemiu antyniemieckim, a następnie antykomunistycznym. Emilia Malessa „Marcysia”, Józef Zadzierski „Wołyniak” i Marian Gołębiewski „Ster” uosabiają różne drogi i wybory, reprezentują różne środowiska ideowe i sympatie polityczne. Ich losy wzajemnie się krzyżują, choć niektórzy z nich osobiście nigdy się nie spotkali.

Emilia Malessa „Marcysia” pełniła wysoką funkcję w Komendzie Głównej Armii Krajowej. Kierowała jej łącznością zagraniczną. Po wojnie kontynuowała swoją aktywność w Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość. Zmęczona konspiracją i nękana wątpliwościami co do słuszności dalszej walki, zdecydowała się z niej wycofać i wyjechać za granicę. Nie zdążyła. Aresztowana przez Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, uwierzyła w dobre intencje przeciwnika. Ujawniła wielu swoich współpracowników. Nie potrafiła poradzić sobie z przypisanym jej piętnem zdrajcy.

Józef Zadzierski „Wołyniak”, gdy w grudniu 1946 r. popełnił samobójstwo, miał zaledwie dwadzieścia trzy lata. W innych realiach politycznych miałby przed sobą perspektywę nauki, a potem pracy w wyuczonym zawodzie. Chłopak z dobrego domu, ideowo powiązany z ruchem narodowym, dowódca oddziału partyzanckiego, potrafił być brawurowo odważny i jednocześnie okrutny. Wojna i partyzantka wycisnęła na nim niezatarte piętno.

Marian Gołębiewski „Ster”, piłsudczyk i cichociemny, lokalny dowódca Armii Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, o barwnym życiorysie i twardym charakterze. Przyczynił się do zaprzestania w 1945 r. polsko-ukraińskich walk na Lubelszczyźnie. Przeszedł ciężkie śledztwo w więzieniach Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i otrzymał karę śmierci. Po ułaskawieniu spędził w więzieniu ponad dziesięć lat. Później zaangażował się w przedsierpniową opozycję i „Solidarność”.

Skomplikowane losy konspiratorów antykomunistycznego podziemia przybliżają lubelscy badacze i wykładowcy akademiccy. Dopełniają je archiwalne zdjęcia, po raz pierwszy zaprezentowane w kolorze. Prezentujemy Państwu pierwszy z serii filmów nagranych z myślą o uczniach i nauczycielach w związku z nowym przedmiotem – historia i teraźniejszość.