Europa przez wieki była targana wojnami. Ostatnie stulecie w historii kontynentu również zapisało się zbrojnymi konfliktami o zasięgu światowym, które pociągnęły za sobą miliony ofiar. Czy po II wojnie światowej można było mieć nadzieję na powołanie wspólnoty krajów, które do niedawna toczyły ze sobą walki? Historia pokazała, że tak. Idea zjednoczenia Europy wyrosła z myśli, jak utrzymać pokój. Nie narodziła się w XX w. Niemal od czasów oświecenia różni myśliciele (np. Immanuel Kant czy Wiktor Hugo) formułowali przesłania o integracji europejskiej na miarę epoki, w której żyli.

Po II wojnie światowej władzę w niektórych krajach przejęli chadecy. W Republice Federalnej Niemiec od 1949 r. rządził Konrad Adenauer, polityk Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej (CDU). Powojennymi Włochami jako premier kierował Alcide de Gasperi z Chrześcijańskiej Demokracji. We Francji do rangi ważnego polityka urósł Robert Schuman – premier (1947–1948), a potem minister spraw zagranicznych (1948–1953). Schuman przedstawił 9 maja 1950 r. deklarację, której pomysłodawcą i autorem był również jego bliski współpracownik Jean Monnet. Zaproponował, aby produkcja stali i wydobycie węgla we Francji i RFN było kontrolowane przez jedną instytucję, a tym samym przemysł zbrojeniowy pozostawałby pod nadzorem. Deklaracja Schumana dała początek Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali, która powstała w 1952 r., a tworzyły ją Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy. Integracja Europy zaczęła się zatem od wybranych sektorów gospodarki, by potem obejmować kolejne obszary.

W 1957 r. w wyniku podpisania traktatów rzymskich rozszerzono współpracę na inne dziedziny gospodarki. Powołano wówczas Europejską Wspólnotę Gospodarczą i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Rok później odbyło się pierwsze posiedzenie Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego, czyli dzisiejszego Parlamentu Europejskiego. Na początku lat siedemdziesiątych Wspólnota poszerzyła się o nowe państwa: Danię, Wielką Brytanię i Irlandię. Jeszcze w tym samym dziesięcioleciu dołączyły Grecja, Portugalia i Hiszpania.

Obecną Unię Europejską ustanowił traktat z Maastricht podpisany w 1992 r. Jak wyglądało poszerzanie UE w kolejnych latach? Jakie mechanizmy rządzą integracją europejską? Czy perspektywa przyjęcia Ukrainy do wspólnoty jest realna?

Zapraszamy do wysłuchania i obejrzenia rozmowy z dr. hab. Sławomirem Łukasiewiczem, profesorem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, badaczem polskiej emigracji oraz historii integracji europejskiej.

Korekta językowa Beata Bińko