Wszystkich, którzy chcieliby zostać sygnatariuszami dokumentu prosimy o wysłanie maila na adres: deklaracja.lodzka.2023@gmail.com. Będziemy wdzięczni za podanie w treści maila – poza imieniem i nazwiskiem oraz oświadczeniem złożenia podpisu pod Deklaracją łódzką – informacji o posiadanych stopniach lub tytułach naukowych, a także zawodowej afiliacji.
Z kolei wszystkich chętnych do śledzenia na żywo obrad sympozjum „Klio po przejściach”zapraszamy 19 grudnia 2023 r. w samo południe w gościnne progi Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ przy ul. A. Kamińskiego 27a (sala Rady Wydziału, I. piętro), ewentualnie do przestrzeni wirtualnej pod adres:
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
W sympozjum udział wezmą: dr Andrzej Czyżewski (ISP PAN/CJG UŁ), prof. Paweł Machcewicz (ISP PAN); prof. Rafał Stobiecki (CJG UŁ), prof. Robert Traba (ISP PAN) oraz prof. Rafał Wnuk (KUL).
Historyk nie jest do zastąpienia, jako ktoś, kto chroni nas
przed presją publiczną i polityczną. Historia stała się obroną
podstawowych wolności demokratycznych. Historyk jest
jednocześnie interpretatorem i pośrednikiem, niezbędnym
filarem, który zarówno bojownikom pamięci, jak i politykom
mówi, na co przeszłość pozwala, a na co nie.
P. Nora, Historyk, władza, przeszłość (2012)
Łączy nas silne przekonanie, że historia to przestrzeń dialogu i miejsce spotkań różnych wrażliwości. To nieustanna dyskusja, w której nikt nie ma monopolu na nieomylność. Bez krytycznej refleksji o przeszłości nie sposób odnaleźć się w teraźniejszości ani planować przyszłości. Historia była i jest bowiem integralną częścią kultury, jednym z jej fundamentów. Daje ona także narzędzia do świadomego i aktywnego życia w otaczającej nas rzeczywistości. To zarówno jej siła, jak i przekleństwo. Jak pokazały – w szczególności ostatnie lata – nie ustają bowiem próby jej politycznego wykorzystania i zawłaszczenia.
Pogłębiająca się presja ideologiczna ze strony władz państwowych, idąca w ślad a nią stygmatyzacja, przemoc symboliczna i szykany administracyjne dotknęły konkretne osoby oraz instytucje. Na tyle dotkliwe, że zastraszyły niemałą część badaczek/badaczy, muzealniczek/muzealników i edukatorek/edukatorów. Jedni zajęli postawę wyczekującą, inni zrezygnowali z podejmowania trudnych tematów, których w przeszłości każdego społeczeństwa nie brakuje. Nie da się ukryć, że w zamachu na wolność Klio wzięli udział także przedstawiciele i przedstawicielki świata nauki i kultury. Postawa ich powinna stanowić przestrogę dla środowiska. Mamy nadzieję, że nowe władze Rzeczypospolitej odegrają rolę mecenasa kultury w ścisłym tego słowa znaczeniu, któremu z gruntu obca jest pokusa dyktatu. Jesteśmy świadomi, że państwo polskie czeka ogrom wydatków na obronność, służbę zdrowia lub opiekę społeczną. Wiemy jednak, że inwestycje w humanistykę, nauki społeczne i nauki o kulturze – choć nie gwarantują dającej się wyrazić w procentach stopy zwrotu – są inwestycją równie strategiczną. Nie ulega dla nas wątpliwości, że wyzwania przed jakimi staje ludzkość w XXI w. są do pokonania tylko wtedy, gdy nieuchronnemu rozwojowi technologicznemu w duchu AI towarzyszyć będzie równoległa troska o duchowy rozwój człowieka. Nie ma bowiem wolnych społeczeństw, bez w pełni wolnej kultury, a zatem i bez wolnej Klio.
„Wolność kocham i szanuję”
Nie ma prawdziwej nauki i edukacji bez wolności ich uprawiania, w tym także prowadzonego w rygorze naukowym krytycznego namysłu nad ich założeniami oraz efektami. Rozumiemy, że interes państwa lub społeczeństwa może wymagać zainicjowania przez władze badań, nad niektórymi wymiarami przeszłości. Muszą być one jednak prowadzone w warunkach całkowitej wolności naukowej, bez jakichkolwiek nacisków lub nawet formułowania oczekiwanych wyników. Fundamentem tych działań winno być inne rozumienie patriotyzmu, odwołujące się do formuły obywatelskiej, a nie etnicznej.
„Nic o nas, bez nas”
Przedstawiciele środowiska naukowego i muzealnego oraz edukacyjnego muszą być współtwórcami standardów, które będą obowiązywały w nowym podejściu państwa do badań nad polskim dziedzictwem historycznym i kulturowym.
„Edukacja, głupcze!”
Odpowiedzialna edukacja historyczna służy wychowaniu świadomych obywateli, a nie partyjnej klienteli. Konieczne jest więc opracowanie nowego kompleksowego programu nauczania historii we wszystkich typach szkół – adekwatnego zarówno do wymogów współczesności, jak i percepcji dzieci i młodzieży. Powinien on zawierać niemały komponent lokalnej historii – sprzyjającej identyfikacji z „małymi ojczyznami” i zarazem osadzać rodzime dzieje w europejskim kontekście.
„I Westerplatte i Jedwabne”
Historia Polski jest tak samo wyjątkowa, jak przeszłość każdego innego kraju, narodu czy społeczeństwa. W naszej wspólnej przeszłości miały miejsce wydarzenia zarówno chwalebne, jak i wstydliwe. W przestrzeni publicznej musi być zatem miejsce dla jednych i drugich. Amputacja niewygodnych wątków pamięci zbiorowej, podobnie jak wyłączne na nich skupienie zawsze okazują się przeciwskuteczne, a zarazem podważają zaufanie społeczne do Klio.
Ewaluacja tak – „punktoza” nie
Domagamy się pilnej likwidacji całkowicie skompromitowanych list czasopism naukowych oraz wydawnictw –wprowadzonych odgórnie ministerialnym rozporządzeniem i oddających polityczne i ideologiczne preferencje rządzących, a nie rzeczywiste znaczenie naukowe. Niech będzie to wstępem do szerokiej akcji odbiurokratyzowania nauki i kultury. Oczekujemy wypracowania – wspólnie ze środowiskiem naukowym – nowych zasad ewaluacji badań z obszaru humanistyki, nauk społecznych i nauk o kulturze. Zasad w pierwszej kolejności uwzględniających specyfikę tych dziedzin. Obecna sytuacja w tym względzie rodzi bowiem patologie i faktycznie przeciwdziała rozwojowi humanistyki, nauk o społecznych i nauk o kulturze.
Narodowe Centrum Humanistyki
Chcemy zmiany podejścia do finansowania badań z obszaru humanistyki, nauk społecznych i nauk o kulturze. Apelujemy o wyłączenie tych dziedzin z domeny Narodowego Centrum Nauki i powołanie nowej, niezależnej od politycznej koniunktury agencji „Narodowego Centrum Humanistyki”, przeznaczonej do transparentnego przyznawania grantów naukowych/edukacyjnych oraz dotacji celowych zarówno dla indywidualnych badaczek/badaczy i edukatorek/edukatorów, jak i instytucji podejmujących krytyczną refleksję nad polskim i światowym dziedzictwem kulturowym.
Bilans otwarcia
Apelujemy o dokonanie wspólnie ze środowiskiem naukowym, muzealnym i edukacyjnym kompleksowej oceny metod, celów i rezultatów działania pozaakademickich instytucji zajmujących się badaniami i edukacją historyczną. Nie stać nas jako wspólnoty na utrzymywanie kosztochłonnych i zideologizowanych placówek, które niewiele lub zgoła nic nie wnoszą do zrozumienia przeszłości. Zamiast dialogu o przeszłości propagują bowiem monolog, a wydatkując w nietransparentny sposób znaczne środki publiczne, łamią zasady równego dostępu do nich. Wyniki merytorycznej i finansowej kontroli tych instytucji powinny zostać podane do wiadomości publicznej. Ewentualnie wygenerowane w ten sposób środki mogłyby zasilić budżet nowo powołanego
„Narodowego Centrum Humanistyki”.
Deklaracja łódzka ma z konieczności charakter ramowy. Nie ulega wątpliwości, że wskazane w niej problemy powinny stać się bezzwłocznie przedmiotem debaty w formule okrągłego stołu z udziałem środowisk naukowych, muzealnych i edukacyjnych. Nie uchylimy się od udziału w tym przedsięwzięciu.
Łódź, 15 grudnia 2023 r.
dr Andrzej Czyżewski (Instytut Studiów Politycznych PAN/Centrum Jerzego Giedroycia UŁ)
prof. dr hab. Paweł Machcewicz (Instytut Studiów Politycznych PAN)
dr hab. Sławomir M. Nowinowski prof. UŁ (Centrum Jerzego Giedroycia UŁ
dr Magdalena Semczyszyn (Instytut Studiów Politycznych PAN)
prof. dr hab. Rafał Stobiecki (Centrum Jerzego Giedroycia UŁ)
prof. dr hab. Robert Traba (Instytut Studiów Politycznych PAN)
prof. dr hab. Rafał Wnuk (Katolicki Uniwersytet Lubelski)
prof. dr hab. Krzysztof Zamorski (Uniwersytet Jagielloński)
Dziękujemy wszystkim, którzy zdążyli do tego czasu udzielić wsparcia naszej inicjatywie i złożyli podpis pod Deklaracją łódzką:
dr hab., prof. IFiS PAN Dariusz Libionka, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
dr Jan Olaszek, Instytut Studiów Politycznych PAN
dr Ewa Wiatr, Centrum Badań Żydowskich im. Filipa Friedmana UŁ
prof. dr hab. Marcin Kula, profesor emeritus Uniwersytet Warszawski
dr Katarzyna Rembacka, Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, Szczecin
dr hab. prof. UW Piotr M. Majewski, Uniwersytet Warszawski
dr hab. prof. UW Artur Markowski, Uniwersytet Warszawski
dr Piotr Filipkowski, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
dr hab. prof. UW Marek A. Janicki, Wydział Historii UW
Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności
prof. dr hab. Krzysztof Ruchniewicz, Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego
dr hab. prof. IH PAN Maciej Górny, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
prof. dr hab. Krzysztof Pomian, profesor emeritus Narodowego Ośrodka Badań Naukowych w Paryżu i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
dr Tomasz Siewierski, Instytut Historii Nauki im. L. & A. Birkenmajerów PAN
dr Magdalena Nowicka-Franczak, Instytut Socjologii UŁ
Milena Przybysz-Gralewska
dr Krzysztof Persak, Instytut Studiów Politycznych PAN/Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
dr hab. prof. IBL PAN Beata Dorosz, Instytut Badań Literackich PAN
dr hab. prof. UW Marcin Zaremba, Wydział Historii UW
dr hab. prof. IHN PAN Joanna Schiller-Walicka, Instytut Historii Nauki im. L. & A. Birkenmajerów PAN
prof. dr hab. Andrzej Paczkowski, profesor emeritus Instytut Studiów Politycznych PAN
dr hab. prof. IBL PAN Andrzej Karcz, Instytut Badań Literackich PAN
dr hab. prof. IS PAN Anna Engelking, Instytut Slawistyki PAN
dr Monika Wiśniewska, Instytut Historii Nauki im. L. & A. Birkenmajerów PAN
dr Sławomir Poleszak, Instytut Studiów Politycznych PAN, Ośrodek „Brama Grodzka-Teatr NN”
prof. dr hab. Jolanta Kolbuszewska, Uniwersytet Łódzki, Towarzystwo Historiograficzne
dr hab. prof. KUL Mirosław Filipowicz, Katolicki Uniwersytet Lubelski
dr hab. prof. UAM Jaromir Jeszke, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr hab. prof. IBL PAN Jan Kordys, Instytut Badań Literackich PAN
dr Agata Fijuth-Dudek, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
prof. dr hab. Andrzej Friszke, Instytut Studiów Politycznych PAN, Collegium Civitas
prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek, Uniwersytet Śląski
Agnieszka Jaczyńska, nauczycielka historii w I Społecznym Liceum Ogólnokształcącym im. Unii Europejskiej w Zamościu
dr hab. Adam Puławski, Ośrodek „Brama Grodzka-Teatr NN” w Lublinie
dr Arkadiusz Kierys, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
dr Adam Sitarek, Centrum Badań Żydowskich im. Filipa Friedmana UŁ
dr hab. prof. IBL PAN Dorota Siwicka, Instytut Badań Literackich PAN
Ryszard Matura, emerytowany bibliotekarz w Bibliotece Polskiej w Paryżu
prof. dr hab. Jan M. Piskorski, Uniwersytet Szczeciński
dr hab. Ewa Głębicka, profesor emeritus Instytut Badań Literackich PAN
prof. dr hab. Albin Głowacki, Uniwersytet Łódzki
dr hab. prof. IH PAN Adam Kożuchowski, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
prof. dr hab. Antoni Dudek, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
dr hab. prof. US Eryk Krasucki, Instytut Historyczny Uniwersytet Szczeciński
dr hab. prof. UW Piotr Węcowski, Wydział Historii UW
prof. dr hab. Mariusz Wołos, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
dr hab. prof. UŁ Anna Izabella Zalewska, Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ,
dr hab. prof. IBL PAN Tamara Brzostowska-Tereszkiewicz, Instytut Badań Literackich PAN
dr hab. prof. IBL PAN Ewa Kołodziejczyk, Instytut Badań Literackich PAN
dr Anna Machcewicz, Instytut Studiów Politycznych PAN
prof. dr hab. Anna Landau-Czajka, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
prof. dr hab. Jerzy Kochanowski, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW
prof. dr hab. Dariusz Stola, Instytut Studiów Politycznych PAN
prof. dr hab. Iwona Hofman, Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej
prof. dr hab. Tadeusz Sucharski, Uniwersytet Pomorski w Słupsku
dr hab. prof. UWr Dariusz Wojtaszyn, Uniwersytet Wrocławski
Piotr Kłoczowski, wicedyrektor Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
dr hab. prof. UJ Barbara Klich-Kluczewska, Uniwersytet Jagielloński
dr hab. Andrzej Franaszek, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
prof. dr hab. Ryszard Nycz, profesor emeritus UJ i Instytutu Badań Literackich PAN
dr hab. Hubert Łaszkiewicz, Studium Europy Wschodniej UW
Grzegorz Linkowski, reżyser filmów dokumentalnych
prof. dr hab. Jerzy Szczepański, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
prof. dr hab. Jacek Chrobaczyński, profesor emeritus Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
dr Olga Linkiewicz, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
Jan Grabowski, Distinguished University Professor, University of Ottawa
prof. dr hab. Elżbieta Tabakowska, prof. emerita Uniwersytetu Jagiellońskiego
prof. dr hab. Roman Kuźniar, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW
dr hab. Tomasz Falkowski, Wydział Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr hab. Dobrochna Kałwa, Wydział Historii UW
Maria Werde, historyk, emerytowana bibliotekarka Biblioteki Narodowej
dr Michał Trębacz, Muzeum POLIN, Uniwersytet Łódzki
dr Mateusz M.P. Kłagisz, Instytutu Orientalistyki UJ
Grzegorz Figiela, nauczyciel historii
dr hab. Piotr Sobolczyk, Instytut Badań Literackich PAN
dr Kamila Łabno-Hajduk, Instytut Slawistyki PAN / Kolegium Europy Wschodniej im. J. Nowaka-Jeziorańskiego
prof. dr hab. Małgorzata Łukaszuk-Piekara, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
dr hab. prof. IH PAN Joanna Nalewajko-Kulikov, Instytut Historii PAN im. T. Manteuffla
prof. dr hab. Halina Manikowska, prof. emerita Instytutu Historii PAN im. T. Manteuffla i Katedry Italianistyki Uniwersytetu Warszawskiego
dr Wojciech Marciniak, Archiwum Sybiraków UŁ
dr hab. prof. UWr Małgorzata Ruchniewicz, Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych UWr
Dr Sławomir Dobrzański, Kansas State University, Kansas, USA
dr Tomasz Leszkowicz, Warszawa
dr hab. Kamil Śmiechowski, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Wiesław Puś, Uniwersytet Łódzki
Jędrzej Piekara, doktorant Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II
dr hab. prof. PAN Jacek Soszyński, Instytut Historii Nauki im. L. i A. Birkenmajerów PAN
dr hab. prof. US Radosław Ptaszyński, Instytut Historyczny Uniwersytetu Szczecińskiego
dr Agnieszka Jamroż, nauczycielka historii w I LO im. ks. S. Staszica w Hrubieszowie
prof. dr hab. Włodzimierz Lengauer, prof. emeritus Uniwersytetu Warszawskiego
prof. dr hab. Andrzej de Lazari, prof. emeritus Uniwersytetu Łódzkiego
dr Mateusz Sokulski, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
prof. dr hab. Szymon Rudnicki, prof. emeritus Uniwersytetu Warszawskiego
dr hab. prof. UŁ Marek Czyżewski, Instytut Socjologii UŁ
prof. dr hab. Andrzej Romanowski, Instytutu Historii im. T. Manteuffla PAN, prof. emeritus Wydziału Polonistyki UJ, red. naczelny Polskiego Słownika Biograficznego
dr hab. prof. UKEN Małgorzata Świder, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
dr hab. Agnieszka Biedrzycka, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
prof. dr hab. Cezary Obracht-Prondzyński, Uniwersytet Gdański
dr hab. prof. UŁ Marta Sikorska, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Jan Pomorski, Instytut Historii UMCS
Jerzy Halbersztadt, historyk i muzealnik, były dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie
prof. dr hab. Aleksander Wirpsza (Leszek Szaruga)
dr hab. prof. UR Paweł Sierżęga, Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego
prof. dr hab. Marek Jabłonowski, Wydział Nauk Społecznych UWM
prof. dr. hab. Karol Tarnowski, prof. emeritus Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, członek Polskiej Akademii Umiejętności
prof. dr hab. Anna Marciniak-Kajzer, Uniwersytet Łódzki
dr hab. prof. UŚ Lech Krzyżanowski, Instytut Historii Uniwersytetu Śląskiego
dr Marek Radziwon, Uniwersytet Warszawski
dr Michał Bednarczyk, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
dr Alicja Szałagan, Instytut Badań Literackich PAN
dr Andrzej Kompa, Uniwersytet Łódzki
dr hab. prof. UŁ Agnieszka Golczyńska-Grondas, Instytut Socjologii UŁ
dr Rafał Żytyniec, dyrektor Muzeum Historycznego w Ełku
dr hab. Renata Król-Mazur, Uniwersytet Jagielloński
prof. dr hab. Grzegorz Mazur, prof. emeritus Uniwersytet Jagielloński
dr hab. prof. UW Grzegorz Myśliwski, Wydział Historii UW
Jakub Knyżewski, Muzeum Historyczne w Ełku
prof. dr hab. Mikołaj Sokołowski, Instytut Badań Literackich PAN
dr Andrzej Smolarczyk, Politechnika Białostocka
prof. dr hab. Ireneusz Krzemiński, prof. emeritus Wydział Socjologii UW
dr hab. prof. IH PAN Grzegorz Krzywiec, Instytut Historii im. T. Manteuffla PAN
dr hab. prof. UMCS Marek Woźniak, Instytut Historii UMCS
prof. dr hab. Barbara Engelking, Instytut Filozofii i Socjologii PAN
prof. dr hab. Jerzy Kałążny, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr Magdalena Lemańczyk, Instytut Studiów Politycznych PAN
dr Anna Brzezińska, Uniwersytet Łódzki
dr Monika Stobiecka, Wydział Artes Liberales UW, Akademia Młodych Uczonych PAN
prof. dr. hab. Andrzej St. Kowalczyk, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie
dr Magdalena Rzadkowolska, nauczycielka bibliotekarka, XXIX LO im. J. Bytnara „Rudego” w Łodzi
dr hab. Dorota Sula, Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy
prof. dr hab. Maciej Kokoszko, dziekan Wydziału Filozoficzno-Historycznego UŁ
prof. dr hab. Dorota Praszałowicz, Uniwersytet Jagielloński
dr hab. prof. UMK Krzysztof Kwiatkowski, Wydział Nauk Historycznych UMK
dr hab. prof. UKEN Anna Zapalec, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
dr Stefan Michał Marcinkiewicz, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
dr hab. prof. UAM Edyta Głowacka Sobiech, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
dr Paweł Bem, Instytut Badań Literackich PAN
dr Michał Paziewski, Szczecin
dr Katarzyna Stańczak-Wiślicz, Instytut Badań Literackich PAN
dr Tomasz Ratajczak, Instytut Historii Sztuki UAM w Poznaniu
dr Grażyna Pawlak, Instytut Badań Literackich PAN
prof. dr hab. Beata Halicka, Wydział Historii UAM
Beata Budzik, nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w Społecznym Liceum Ogólnokształcącym SPLOT z oddziałami Dwujęzycznymi im. J. Karskiego w Nowym Sączu; wieloletni prezes i członek zarządu Małopolskiego Towarzystwa Oświatowego w Nowym Sączu
dr Monika Piotrowska, Instytut Historyczny UWr
dr Michał Siermiński, Instytut Historii Nauki PAN
dr Marcin Jarząbek, Instytut Historii UJ
Jędrzej Bończak, Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych UŁ, Wydział Filozoficzno-Historyczny UŁ
dr Bartłomiej Różycki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
dr hab. prof. UŁ Magdalena Rekść, Uniwersytet Łódzki
dr hab. prof. UŁ Teresa Wolińska, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Alicja Szymczak, professor emeritus UŁ
prof. dr hab. Jan Szymczak, professor emeritus UŁ
dr Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska, Instytut Socjologii UŁ
dr hab. prof. SAN Piotr Rozwadowski, Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
dr hab. Maciej Zakrzewski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
prof. dr hab. Ewa Nowina-Sroczyńska, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Edward Czapiewski, Uniwersytet Dolnośląski DSW
prof. dr. hab. Andrzej Indrzejczak, Uniwersytet Łódzki
prof. dr hab. Elżbieta Jung, Centrum Filozofii Przyrody UŁ
prof. dr hab. Jarosław Kita, Uniwersytet Łódzki
dr hab. prof. UKEN Krzysztof Kloc, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
dr Jarosław Pałka, Dom Spotkań z Historią
dr hab. prof. UKEN Paweł Kłoczowski, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
prof. dr hab. Jerzy Maroń, Instytut Historyczny UWr
prof. dr. hab. Wojciech Tygielski, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce UW
prof. dr hab. Jacek Wijaczka, Instytut Historii i Archiwistyki UMK
prof. dr hab. Anna Jedynak, Wydział Filozofii UW
prof. dr hab. Agnieszka Zabłocka-Kos, Instytut Historii Sztuki UWr
prof. dr hab. Anna Wolff-Powęska, prof. emerita Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM
dr hab. Grażyna Ewa Karpińska, prof. emerita, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ
dr hab. prof. UwB Krystyna Szelągowska, Wydział Historii UwB
prof. dr hab. Grażyna Borkowska, Instytut Badań Literackich PAN
dr hab. prof. UKSW Piotr Drzewiecki, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
dr Marlena Gruda, Uniwersytet Jagielloński
Rafał Aleksander Witkowski, historyk sztuki, plastyk
dr hab. prof. UJK Marek Leszczyński, Instytut Nauk o Bezpieczeństwie UJK w Kielcach
Paweł Oleksak, doktorant literaturoznawstwa w Szkole Doktorskiej UKW w Bydgoszczy
dr Filip Taterka, Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
Aleksandra Domańska, pisarka, eseistka
prof. dr hab. Andrzej Kokowski, Instytut Archeologii UMCS w Lublinie
Zbigniew Czerwiński, Wydawnictwo Bellona, Nagroda „KLIO”
dr Barbara Jundo-Kaliszewska, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych UŁ
dr hab. prof. UW Grażyna Szelągowska, Wydział Historii UW
prof. dr hab. Janusz Szczepański, Instytut Historii AFiB VISTULA
prof. dr hab. Hanna Magdalena Zowczak, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW
dr Bartłomiej Kluska, EC1 Łódź – Miasto Kultury
dr hab. prof. UwB Joanna Sadowska, Wydział Historii UwB
dr Magdalena Rek-Woźniak, Instytut Socjologii UŁ
dr hab. prof. UŁ Grażyna Zygadło, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych UŁ
dr hab. Ryszard Siuda, profesor emeritus Politechnika Bydgoska
dr Tomasz Nowak, Muzeum Regionalne im. S. Sankowskiego w Radomsku, prezes Oddziału PTH w Radomsku
[grafika: wikimedia / domena publiczna]