Komitet Obrony Robotników zapoczątkował oficjalną działalność jesienią 1976 r. Docierał z pomocą finansową, medyczną i prawną do represjonowanych przez władze PRL robotników z Ursusa, Radomia i Płocka. Gromadził również informacje na ten temat. Ludzie, którzy go stworzyli, należeli do różnych pokoleń i środowisk. Niektórzy, jak Antoni Pajdak czy Aniela Steinsbergowa, uczestniczyli w życiu politycznym II RP. Młodsze pokolenie, w tym Adam Michnik i Jacek Kuroń, angażowało się w wystąpienia z marca 1968 r. Obok socjalistów, piłsudczyków, byłych żołnierzy Armii Krajowej, a nawet dawnych komunistów w KOR zaangażowali się księża katoliccy (ks. Jan Zieja).

KOR działał jawnie. Wydawał własne pismo – „Komunikat” (od września 1976 do listopada 1980 r.). Publikowano w nim listy członków KOR, z imienia i nazwiska, wraz z adresami i numerami telefonów. W ten sposób wiadomo było, gdzie i u kogo szukać pomocy. Później ukazywały się pod auspicjami KOR także inne niezależne wydawnictwa. Drukowali je, podobnie jak „Komunikat”, studenci KUL (jednym z nich był Janusz Krupski), początkowo na powielaczu spirytusowym.

Potem przyszły kolejne inicjatywy, m.in. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, drugie największe po KOR środowisko opozycyjne. A we wrześniu 1979 r. powołano Konfederację Polski Niepodległej – niezależną partię polityczną W drugiej połowie lat siedemdziesiątych opozycja stała się nieodłącznym elementem pejzażu politycznego PRL. Wraz z nią pojawił się niezależny ruch wydawniczy, który przełamywał monopol informacyjny władzy komunistycznej. Ważną rolę w tym odegrał Lublin. Studenci związani z KUL założyli pismo „Spotkania”, wydawane od jesieni 1977 r., które służyło wymianie poglądów między grupami opozycyjnymi.

Inicjatywy i działania opozycyjne kształtowały się głównie w środowiskach inteligenckich. Pod ich wpływem zaczęły się organizować również środowiska robotnicze. W 1978 r. w Katowicach i Gdańsku utworzono niezależne od władzy Wolne Związki Zawodowe. Jednym z ich liderów na Wybrzeżu był Bogdan Borusewicz, były student KUL.

Nasz rozmówca, Wojciech Samoliński, współpracownik KOR i ROPCiO, redaktor i drukarz kwartalnika „Spotkania”, przybliża meandry codziennego funkcjonowania opozycji demokratycznej, w tym jej niezależnej działalności wydawniczej.

Korekta językowa Beata Bińko